Məkrufə Hacırəhimova-İNFORMASİYA TEXNOLOGİYALARI İNSTİTUTU

Məkrufə Hacırəhimova

İnstitutun Tədris-İnnovasiya Mərkəzində pedaqoji fəaliyyət göstərmişdir.
AMEA-nın www.science.az portalının yaradılmasında iştirak etmişdir. “Elektron sənədlər dövriyyəsi”, “Elektron arxiv”, “Tapşırıqların icrasına nəzarət sistemi” layihələrinin proqram təminatının müəllifidir.

“İntellektual korporativ şəbəkə (KŞ) və sistemlərin yaradılması” istiqamətində “Elektron-dövlət çərçivəsində elektron sənədlərin intellektual emalı və dövriyyəsi sisteminin işlənilməsi” mövzusu üzərində elmi araşdırmalar aparmış və 2013-cü ildə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının İnformasiya Texnologiyaları İnstitutunda 3338.01 – Sistemli analiz, idarəetmə və informasiyanın işlənməsi ixtisası üzrə “Elektron dövlət mühitində mətn sənədlərin intellektual idarə edilməsi üçün model və alqoritmlərin işlənməsi” mövzusunda dissertasiya işini müdafiə etmiş və texnika üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almışdır.

2016-cı ildə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Ali Attestasiya Komissiyası tərəfindən dosent elmi adına layiq görülmüşdür.

2017-ci ildə institutun Fəxri Fərmanı ilə təltif olunmuşdur.

120-dən çox elmi əsərin müəllifidir. Əsərlərinin çoxu xaricdə (ABŞ, Niderland, Rusiya, Hon-Kong, Polşa, Ukrayna və s. ölkələrdə), bunlardan bəziləri isə yüksək impakt faktorlu jurnallarda, SCOPUS, DBLP, EBSCO və s. kimi beynəlxalq bazalarda indeksləşən jurnallarda nəşr olunmuşdur.

“Elektron-Azərbaycan” dövlət proqramı tərkibində “E-elm” proqram layihəsinin işlənməsində fəal iştirak etmişdir.

Hazırda “Big data” problemlərinin tədqiqi və analizi, milli intellektual potensialın qiymətləndirilməsi istiqamətində elmi araşdırmalar aparır.

Əsas elmi nəticələri:

E-dövlət çərçivəsində elektron sənədlərin emalı və dövriyyəsi sisteminin arxitektur prinsipləri, sistemin intellektuallaşdırılması üçün konseptual model və təkmilləşdirilmiş elektron imza əsaslanan e-sənədlərə etimad modeli təklif olunmuşdur.
Mətn tipli sənədlərin məzmuna görə avtomatik təsnifatı və referatlaşdırılması üçün riyazi proqramlaşdırma məsələləri kimi formalizə olunan modellər təklif olunmuşdur.
Optimallaşma məsələlərinin həlli üçün diferensial təkamül və “sürü” intellektinə əsaslanan optimallaşma alqoritmlərinin modifikasiya olunmuş binar variantları işlənmişdir.
Böyük həcmli verilənlər toplusundan biliklərin əldə olunması problemi istiqamətində “Big data” texnologioyaları tədqiq olunmuşdur.
İnkişaf etmiş ölkələrin Big Data strategiyaları, Big Data-nın indikatorları və Big Data-nın ölçülməsi metodologiyaları tədqiq olunmuşdur.
Böyük həcmli verilənlərin inteqrasıyası üçün konseptual model təklif edilmişdir.
Kompüter şəbəkə trafikində DoS hücumların aşkarlanması üçün klassifikasiya ansamblına əsaslanan modellər işlənmişdir.
Sosial şəbəkə məlumatlarının sentiment analizi üçün maşın təlimi və CNN, LSTM süni neyron şəbəkələr əsasında dərin təlim modeli işlənmişdir.
Maşın təlimi əsasında neft-mədən verilənlərin analizi üçün modellər işlənmişdir.
Dərin təlimin elmi-nəzəri problemlərinin tədqiq olunmuşdur.
E-reyestrlərdə toplanmış demoqrafik verilənlərin intellektual analizi və proqnozlaşdırılması üçün alqoritmlər işlənmişdir.
Milli intellektual potensialın qiymətləndirilməsi məsələləri tədqiq olunur.